حجم و فضا عناصر مشترک در اکثر هنرها هستند؛ هنرهایی چون معماری، نقاشی، تئاتر، سینما، گرافیک و حتی شعر و موسیقی (در شعر و موسیقی نیز به نوعی فضاسازی وجود دارد). از آنجا که کسب شناخت در زمینه‌های مرتبط رشته‌های هنری باعث ایجاد عمق و تأثیر بیشتر در هر زمینۀ تخصصی می‌‌شود. عموماً تدریس واحد حجم‌سازی در رشته‌های نقاشی، معماری، طراحی صحنه و … به عنوان چند واحد درسی و رشته‌هایی که ارتباط کمتری دارند جهت مطالعه پیشنهاد می‌شود.

کتاب حاضر که برای تدریس در رشتۀ نقاشی تألیف شده است به طور کلی سعی دارد هنرجویان را با خصوصیات حجم آشنا کند. تکنیک‌های ساده‌ای که در این کتاب، به فراخور مباحث ارائه می‌شود به ساده‌ترین روش‌ها تنظیم شده است؛ زیرا هدف این درس، آموزش تخصصی مجسمه‌سازی نبوده و آشنایی هنرجویان با مواد مورد استفاده در حجم‌سازی و مطالعۀ احجام و ساخت آن‌ها به روش‌های قابل انجام مورد نظر بوده است. تقسیم‌بندی مباحث با روش معمول آموزش مبانی هنرهای تجسمی مطابق است؛ لذا هنرجو می‌تواند تجربیات به دست آمده در مبانی هنرهای تجسمی را به صورت حجمی تجربه کند.

مطالب این کتاب اصراری بر قطعی کردن موضوعات و در نتیجه محدود کردن آن‌ها ندارد. همچنین تقسیم‌بندی‌ها یا توضیحات و بعضاً تعاریف ذکر شده، حتی‌الامکان ساده و روشن‌اند.

در فصل اول به عنوان حجم و حجم‌سازی، ساخت احجام اصلی و مبانی با به کارگیری اجسام دارای ماهیت حجم توپر (گل و بوتولیت)، اجسام دارای ماهیت سطح (مقوا و فوم) و نیز اجسام دارای ماهیت خط (نی، نخ، مقتول و…) مورد نظر بوده است.

در فصل دوم، با عنوان ساخت ترکیبات حجمی، پس از مطالعۀ توضیحات نظری پیرامون فضای منفی، بافت، ریتم، نور، رنگ، ابعاد و حرکت، به ساخت ترکیبات حجمی با استفاده از همان ابزار و مواد فصل اول پرداخته شده است.

فصل سوم با عنوان نقش برجسته، حاوی توضیحاتی پیرامون نقش برجسته و تمرین‌های متنوعی با استفاده از تکنیک‌های مختلف است.

فصل چهارم و پایانی کتاب نیز اختصاص به طرح دو پروژۀ پایانی دارد.

همکاران محترم هنرآموز توجه نمایند که سعی شده است مباحث و تمرین‌ها از ساده به مشکل طرح گردد و نیز پیوستگی لازم میان توضیحات نظری در ارتباط با تمرین‌های عملی وجود داشته باشد. با این وجود در صورت صلاح‌دید خود می‌توانند ترتیب ارائه مباحث و تمرین‌ها را تغییر دهند.

ناگفته پیداست که ارزشیابی از مباحث نظری مطرح شده در کتاب مورد نظر نبوده و این مباحث جهت یادآوری و نیز افزایش آگاهی هنر جویان در کتاب گنجانده شده است. هنرجویان گرامی نیز توجه فرمایند که با مطالعۀ دقیق مطالب تئوری کتاب و نیز توجه به توضیحات هنرآموز محترم، بهتر خواهند توانست از عهدۀ انجام درست و اصولی تمرین‌ها برآیند.

همچنین توجه به موارد ایمنی به هنگام کار با مواد و ابزارهای مختلف ضروری بوده و رعایت نظم و دقت در انجام تمرین‌ها، نتیجه‌گیری بیشتر و بهتر را به دنبال خواهد داشت.